กฎหมายและวิชาชีพสำหรับคอมพิวเตอร์: บทที่ 1 จริยธรรมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ

จริยธรรม (Ethics)

   หลักของความถูกต้องและไม่ถูกต้อง ซึ่งถูกใช้เป็นตัวแทนของหลักในการปฏิบัติตนของบุคคล ความสัมพันธ์ของหลักทางศีลธรรม อันได้แก่ ความดีและความชั่วความถูกต้องและไม่ถูกต้อง หรือหน้าที่และกฎเกณฑ์ทางศีลธรรม เป็นศาสตร์ แขนงหนึ่งของ “ปรัชญา” ที่เกี่ยวข้องกับหลักในการปฏิบัติตนของมนุษย ที่อยู่ร่วมกันในสังคมหรือหมู่คณะใดๆ บุคคลใดที่ประพฤติตนตามหลักจริยธรรม ไม่สร้างความเดือดร้อนให้กับผู้อื่น จะถือว่าบุคคลนั้นประพฤติตนได้สอดคล้องกับมาตรฐานทางสังคมที่ยอมรับกันโดยทั่วไป

          ดังนั้น “หลักจริยธรรม” จึงเป็นกฎเกณฑ์ที่กำหนดขึ้นเพื่อสร้างความเป็นระเบียบเรียบร้อยของคนในสังคม

          จริย หมายถึง การแสดงออกทางกาย ทางวาจา ของมนุษย์

          ธรรม หมายถึง ธรรมชาติของมนุษย์ที่มีกาย วาจา เป็นสื่อภาษาที่ใช้ในการติดต่อสื่อสารระหว่างกัน

          จริยธรรม หมายถึง เป็นหลักประพฤติปฏิบัติของบุคคลในสังคมใดๆ (ไม่บังคับใช้แต่เกิดจากการปลูกฝัง สร้างจิตสำนึก เป็นเรื่องของการแสดงออกทางกาย ทางวาจา)

          ศีลธรรม หมายถึง เป็นการประพฤติที่ดีที่ชอบ เป็นการประพฤติปฏิบัติในทางศาสนา

          จรรณยาบรรณ หมายถึง เป็นการประมวลความประพฤติที่ผู้ประกอบอาชีพการงานแต่ละอย่างกำหนดขึ้น เพื่อรักษาและส่งเสริมเกียรติคุณ ชื่อเสียง และฐานะของสมาชิก อาจเป็นลายลักษณ์ อักษรหรือไม่ก็ได้

เทคโนโลยีเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวันของเรา

จริยธรรมทางธุรกิจ (Business Ethics)

          หลักและมาตรฐานด้านศีลธรรม ที่ชี้นำพฤติกรรมในโลกธุรกิจ เพื่อการตัดสินใจของแต่ละบุคคลภายในบทบาทขององค์ การภายใต้ข้อขัดแย้งระหว่างวัตถุประสงค์ และค่านิยม การนำหลักธรรมจริยธรรมมาประยุกต์ใช้เป็นเครื่องชี้นำกิจกรรมทางธุรกิจขององค์ กร หากองค์กรดำเนินธุรกิจอย่างมีจริยธรรม จะทำให้เกิดผลดี 5 ประการ ดังนี้

          1.ได้ค่านิยมหรือมีค่าความนิยมเพิ่มมากขึ้นองค์กรที่มีจริยธรรมทางธุรกิจ จะมีค่าความนิยมเพิ่มขึ้น การดำเนินธุรกิจก็จะง่ายขึ้น มีโอกาสได้รับแต่สิ่งที่ดีที่สุด เช่น องค์ กรใดที่ให้สวัสดิการที่ดีแก่พนักงาน จะเป็นที่ต้องการของผู้สมัครงานที่มีความสามารถสูง องค์ กรก็มีโอกาสสูงที่จะได้ผู้สมัครงานที่มีความสามารถเข้ามาเป็นพนักงาน

          2.การดำเนินงานในองค์กรมีความสอดคล้องกันองค์กรที่มีจริยธรรมทางธุรกิจ จะสามารถตอบสนองต่อความต้องการของผู้ถือผลประโยชน ร่วมกันได้หลายฝ่าย เช่น พนักงาน ลูกค้า ผู้ถือหุ้นหรือชุมชน ซึ่งเมื่อแต่ละฝ่ายต่างได้รับการตอบสนองที่ดีแล้ว ย่อมให้ความร่วมมือเป็นอย่างดีในการดำเนินงาน ทำให้ดำเนินงานร่วมกันมีความสอดคล้องกันเป็นอย่างดี

          3.เพิ่มผลกำไรให้กับธุรกิจ การมีจริยธรรมที่ดีทางธุรกิจ ทำให้ธุรกิจดีไปด้วย ยังส่งผลให้มีกำไรเพิ่มขึ้นด้วย เช่น องค์ กรที่ให้บริการลูกค้าด้วยความยุติธรรม จะสามารถรักษาฐานลูกค้าไว้ได้นาน และมีลูกค้าเพิ่มขึ้นอยู่เสมอองค์กรที่ให้ความสำคัญต่อขวัญกำลังใจของพนักงาน ย่อมสามารถรักษาพนักงานที่มีศักยภาพสูงไว้ได้นาน

          4.ป้องกันองค์กรและพนักงานจากการดำเนินการทางกฎหมาย องค์กรควรดำเนินธุรกิจด้วยจริยธรรมอันดี และไม่ขัดต่อกฎหมาย โดยองค์กรสามารถจัดตั้งโครงการเสริมสร้างจริยธรรมทางธุรกิจ ดังนี้กำหนดนโยบายเกี่ยวกับการกระทำที่ไม่ขัดต่อกฎหมายและจะต้องมีจริยธรรมอันดีทำความเข้าใจในจุดแข็งและจุดอ่อนของวัฒนธรรมและความสามารถขององค์กรวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทางธุรกิจ เพื่อพิจารณาว่าอะไรคือแรงกดดันที่ธุรกิจต้องเผชิญ พิจารณาพฤติกรรมเสี่ยงด้านอาชญากรรม ความล่อแหลมต่อกฎหมาย และอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง

          5.หลีกเลี่ยงข่าวในแง่ลบได้ หากองค์กรมีชื่อเสียงในทางที่ดี จะช่วยให้มูลค่าหุ้นขององค์ กรเพิ่มมากขึ้นในทางตรงกันข้าม หากองค์ กรมีชื่อเสียงในแง่ลบก็จะส่งผลให้มูลค่าหุ้นลดต่ำลงทันทีหลายองค์ กรจึงให้ความสนใจกับโครงการเสริมสร้างจริยธรรมทางธุรกิจและความรับผิดชอบต่อสังคมอย่างมาก เพื่อสร้างชื่อเสียงในด้านดี และหลีกเลี่ยงข่าวในแง่ลบ

การเสริมสร้างจริยธรรมทางธุรกิจในองค์กร

          ความเสี่ยงของพฤติกรรมที่ขัดกับหลักจริยธรรมมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ซึ่งอาจนำมาซึ่งความเสียหายแก้องค์กร ดังนั้นหลายองค์ กรในปัจจุบันจึงให้ความสำคัญกับการเสริมสร้างจริยธรรมทางธุรกิจ ด้วยกิจกรรมต่างๆ ดังต่อไปนี้

          1.แต่งตั้งเจ้าหน้าที่ด้านจริยธรรมขององค์กร เจ้าหน้าที่ด้านจริยธรรมขององค์กร คือ ผู้จัดการระดับอาวุโส ทำหน้าที่กำหนดวิสัยทัศน์ และทิศทางที่เกี่ยวข้องกับหลักปฏิบัติของธุรกิจโดยทำหน้าที่บูรณาการจริยธรรมขององค์กร นโยบาย กิจกรรมการ

          2.กำหนดมาตรฐานทางจริยธรรม การกำหนดมาตรฐานทางจริยธรรมขององค์กร เพื่อให้มั่นใจว่าธุรกิจขององค์กรดำเนินไปด้วยความโปร่งใสปฏิบัติตามกฎหมายและขอบังคับทางอุตสาหกรรม และไม่มีความเสี่ยงต่อการถูกฟ้องร้อง

          3.กำหนดจรรณยาบรรณขององค์กร เป็นการประกาศประเด็นด้านจริยธรรมและระบุหลักการปฏิบัติที่สำคัญต้อองค์กรและการตัดสินใจในระดับต่างๆ ควรเน้นในเรื่องของความเสี่ยงด้านจริยธรรมทางธุรกิจ ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติหน้าที่ของตนในแต้ละวันมีวิธีการช่วยเหลือและข้อแนะนำในการปฏิบัติตนเมื่อต้องเผชิญกับสถานการณ์ ความขัดแย้งด้านจริยธรรมทำให้มั่นใจว่าพนักงานจะปฏิบัติตามกฎหมาย ข้อบังคับด้านอุตสาหกรรม และทำงานด้วยวิธีการที่โปร่งใส ไม่นำมาซึ่งความเสื่อมเสียแก่องค์กร

4.ให้มีการตรวจสอบทางสังคม เป็นการตรวจสอบการดำเนินกิจกรรมทางสังคมขององค์กร โดยองค์กรจะต้องรายงานผลการดำเนินกิจกรรมทางสังคมให้แก่บุคลากรทุกกลุ่มไม่ว่าจะเป็นพนักงาน นักลงทุน ผู้ถือหุ้น ลูกค้า ซัพพลายเออร์ ตลอดจนเจ้าหน้าที่รัฐบาล และประชาชนทั่วไปเพื่อให้มั่นใจว่าองค์กรสามารถดำเนินนโยบายทางสังคมที่ได้กำหนดไว้ในอดีตได้อย่างไม่ขาดตกบกพร่อง และเพื่อหลีกเลี่ยงการกระทำที่ผิดพลาดในอนาคต

5.กำหนดเงื่อนไขทางจริยธรรมไว้ในแบบประเมินพนักงาน เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปตามนโยบายจริยธรรมทางธุรกิจบางองค์กรอาจเพิ่มเงื่อนไขที่เกี่ยวข้องกับจริยธรรมในแบบประเมินพนักงานเพื่อใช้เป็นเกณฑ์ ในการวัดจริยธรรมของพนักงาน เช่น พนักงานเคารพสิทธิของเพื่อนร่วมงานหรือไม่พนักงานปฏิบัติตนต่อเพื่อนร่วมงานอย่างเป็นธรรมหรือไม่ พนักงานพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่องหรือไม่พนักงานร่วมงานกับผู้อื่นด้วยความจริงใจและซื่อสัตย์หรือไม่